Dünyanın İlk Saati: Güneş Saati ve Su Saati Kullanılan Dönem
Dünya üzerinde zaman takibinin yapıldığı ilk dönemler, antik çağlardır. Eski Mısır ve Babiller tarafından icat edilerek geliştirilen saatler, zaman içerisinde Çin gibi büyük devletler tarafından da kullanılmaya başlanmıştır.
Bu dönemde zamanın takibi için çok basit ve ilkel sistemler kullanılsa da bir tam günün 24 saat olduğu kesin şekilde bilinir. Güneşin ve suyun gücünden faydalanılarak hazırlanan saat modelleri, zaman içerisinde daha da geliştirilerek mekanik sistemlerin doğmasını sağlamıştır.
Güneş Saati
Tarihte kullanılmış dünyanın ilk saati, Mısırlılar tarafından geliştirilen güneşe dayalı sistemdir. Saatin icadı adım adım gerçekleşirken güneşin hareketleri bu yolda büyük veriler ve fikirler elde etmeyi sağlar.
Bu saat modelinde zamanı belirlemek için güneşin hareketleri ve gölgelerin konumu takip edilir. Güneşin doğuşu, en tepe noktaya çıkışı ve batışı dikkate alınarak zaman hakkında fikir edinilir.
Güneş saati modelleri ekvatoral, yatay ve dikey olarak değişirken tasarıma göre düz, konik, küresel ve silindirik şeklinde değerlendirme yapılır.
Anadolu sınırlarında kullanılmış en eski güneş saati, Konya Hacı Hasan Mescidi içerisinde bulunur. Isparta-Yalvaç ve İzmir-Bergama sınırlarında bulunan güneş saatleri, küresel kadranla tasarlanmış aletlerdir.
Dünyanın her noktasında zamanı belirlemek için güneş saatinden destek alınabilir. Sadece güneşin görüldüğü anlarda kullanılabilir olan bu saatler, gece ve şafak vakitlerinde herhangi bir veri sağlamaz.
Güneş saatinin kullanımı için düz bir zeminin üzerine dikey şekilde bir çubuğun saplanması gerekir. Çubuk üzerinden güneşin hareketleri takip edilerek gölgelerin geldiği noktalar dikkate alınır.